韦氏拼音又叫做威妥玛拼音,是由英国人托马斯·威妥玛(Sir Thomas Wade)发明,他曾于19世纪末任英国驻华公使,他以罗马字母为汉字注音创立韦氏拼音。韦氏拼音是著名的繁体字注音法,在我国香港、澳门、台湾三个繁体使用区内广泛使用(注意:部分地域可能不一样,比如港台在某些拼读上就互相不一致),港澳台繁体区都用韦氏拼音给汉字标注英文,主要应用于人名地名。
除此之外还有民国时期的中华民国7年(1918年)11月23日由北洋政府教育部颁布的现在在台湾地区仍然被广泛使用的注音符号法(注音符号与汉语拼音的对照图可以在中国发行量最大的字典——几乎人手一本的《新华字典》最后的 附录一 中找到)
汉语拼音为简体字注音法,由汉语言大师周有光先生(1906-2017)在1950年代研究制定。随着50年代简化汉字的发布,伴随简化字的汉语拼音同步发布,现已成为外国人学习中文的基本必修内容。1960年代随着新加坡和马来西亚的相继独立,两国独立后采用中国大陆的简体中文作为华人在其国内所使用的中文文字,汉语拼音成为英文的注音,两国使用的简体字也被称为马新简体。
汉语拼音韦氏拼音对照表(地域不同某些内容可能会有所不同,内容仅供参考以实际为准)
-- 左为汉语拼音 右为韦氏拼音
A
a -- a ai -- ai an -- an ang -- ang ao -- ao
B
ba -- pa bai -- pai ban -- pan bang -- pang bao -- pao bei -- pei ben -- pen beng -- peng
bi -- pi bian -- pien biao -- piao bie -- pieh bin -- pin bing -- ping bo -- po bu -- pu
C
ca -- ts'a cai -- ts'ai can -- ts'an cang -- ts'ang cao -- ts'ao ce -- ts'e cen -- ts'en
ceng -- ts'eng cha -- ch'a chai -- ch'ai chan -- ch'an chang -- ch'ang chao -- ch'ao
che -- ch'e chen -- ch'en cheng -- ch'eng chi -- ch'ih chong -- ch'ung chou -- ch'ou
chu -- ch'u chuai -- ch'uai chuan -- ch'uan chuang -- ch'uang chui -- ch'ui chun -- ch'un
chuo -- ch'o ci -- tz'u cong -- ts'ung cou -- ts'ou cu -- ts'u cuan -- ts'uan cui -- ts'ui
cun -- ts'un cuo -- ts'o
D
da -- ta dai -- tai dan -- tan dang -- tang dao -- tao de -- te deng -- teng di -- ti
dian -- tien diao -- tiao die -- tieh ding -- ting diu -- tiu dong -- tung dou -- tou du -- tu
duan -- tuan dui -- tui dun -- tun duo -- to
E
e -- o en -- en er -- erh
F
fa -- fa fan -- fan fang -- fang fei -- fei fen -- fen feng -- feng fo -- fo fou -- fou fu -- fu
G
ga -- ka gai -- kai gan -- kan gang -- kang gao -- kao ge -- ko gen -- ken geng -- keng
gong -- kung gou -- kou gu -- ku gua -- kua guai -- kuai guan -- kuan guang -- kuang
gui -- kuei gun -- kun guo -- kuo
H
ha -- ha hai -- hai han -- han hang -- hang hao -- hao he -- ho hei -- hei hen -- hen
heng -- heng hong -- hung hou -- hou hu -- hu hua -- hua huai -- huai huan -- huan
huang -- huang hui -- hui hun -- hun huo -- huo
J
ji -- chi (kee) jia -- chia jian -- chien jiang -- chiang jiao -- chiao jie -- chieh jin -- chin (kin)
jing -- ching jiong -- chiung jiu -- chiu ju -- chü juan -- chüan jue -- chüeh jun -- chün
K
ka -- k'a kai -- k'ai kan -- k'an kang -- k'ang kao -- k'ao ke -- k'o ken -- k'en
keng -- k'eng kong -- k'ung kou -- k'ou ku -- k'u kua -- k'ua kuai -- k'uai kuan -- k'uan
kuang -- k'uang kui -- k'uei kun -- k'un kuo -- k'uo
L
lü -- lü la -- la lai -- lai lan -- lan lang -- lang lao -- lao le -- le lei -- lei leng -- leng li -- lee
lian -- lien liang -- liang liao -- liao lie -- lieh lin -- lin ling -- ling liu -- liu long -- lung
lou -- lou lu -- lu luan -- luan luan -- lüan lue -- lüeh lun -- lun luo -- lo
M
ma -- ma mai -- mai man -- man mang -- mang mao -- mao mei -- mei men -- men
meng -- meng mi -- mi mian -- mien miao -- miao mie -- mieh min -- min ming -- ming
miu -- miu mo -- mo mou -- mou mu -- mu
N
nü -- nü na -- na nai -- nai nan -- nan nang -- nang nao -- nao nei -- nei nen -- nen
neng -- neng ni -- ni nian -- nien niang -- niang niao -- niao nie -- nieh nin -- nin
ning -- ning niu -- niu nong -- nung nou -- nou nu -- nu nuan -- nuan nue -- nüeh
nuo -- no
O
ou -- ou
P
pa -- p'a pai -- p'ai pan -- p'an pang -- p'ang pao -- p'ao pei -- p'ei pen -- p'en
peng -- p'eng pi -- p'i pian -- p'ien piao -- p'iao pie -- p'ieh pin -- p'in ping -- p'ing
po -- p'o pou -- p'ou pu -- p'u
Q
qi -- ch'i qia -- ch'ia qian -- ch'ien qiang -- ch'iang qiao -- ch'iao qie -- ch'ieh
qin -- ch'in qing -- ch'ing (tsing) qiong -- ch'iung qiu -- ch'iu qu -- ch'ü quan -- ch'üan
que -- ch'üeh qun -- ch'ün
R
ran -- jan rang -- jang rao -- jao re -- je ren -- jen reng -- jeng ri -- jih rong -- jung
rou -- jou ru -- ju ruan -- juan rui -- jui run -- jun ruo -- jo
S
sa -- sa sai -- sai san -- san sang -- sang sao -- sao se -- se sen -- sen seng -- seng
sha -- sha shai -- shai shan -- shan shang -- shang shao -- shao she -- she
shen -- shen sheng -- sheng shi -- shih shou -- shou shu -- shu shua -- shua
shuai -- shuai shuan -- shuan shuang -- shuang shui -- shui shun -- shun shuo -- shuo
si -- ssu song -- sung sou -- sou su -- su suan -- suan sui -- sui sun -- sun suo -- so
T
ta -- t'a tai -- t'ai tan -- t'an tang -- t'ang tao -- t'ao te -- t'e teng -- t'eng ti -- t'i
tian -- t'ien tiao -- t'iao tie -- t'ieh ting -- t'ing tong -- t'ung tou -- t'ou tu -- t'u
tuan -- t'uan tui -- t'ui tun -- t'un tuo -- t'o
W
wa -- wa wai -- wai wan -- wan wang -- wong wei -- wei wen -- wen weng -- weng
wo -- wo wu -- wu
X
xi -- hsi xia -- hsia xian -- hsien xiang -- hsiang xiao -- hsiao xie -- hsieh xin -- hsin
xing -- hsing xiong -- hsiung xiu -- hsiu xu -- hsü xuan -- hsüan xue -- hsüeh xun -- hsün
Y
ya -- ya yai -- yai yan -- yen yang -- yang yao -- yao ye -- yeh yi -- yi yin -- yin
ying -- ying yo -- yo yong -- yung you -- yu yu -- yü yuan -- yüan yue -- yüeh yun -- yün
Z
za -- tsa zi -- tsu zai -- tsai zan -- tsan zang -- tsang zao -- tsao ze -- tse zei -- tsei
zen -- tsen zeng -- tseng zha -- cha zhai -- chai zhan -- chan zhang -- chang
zhao -- chao zhe -- che zhen -- chen zheng -- cheng zhi -- chih zhong -- chung
zhou -- chou zhu -- chu zhua -- chua zhuai -- chuai zhuan -- chuan zhuang -- chuang
zhui -- chui zhun -- chun zuo -- cuo